Anne Baba Tutumları 3

Tutarsız Anne-Baba Tutumu

Tutarsız ebeveyn tutumu çocuğun belli bir davranışının kimi zaman hoş görülmesi, kimi zamanda aynı davranış yüzünden cezalandırılması olabileceği gibi anne ve babanın tutumunun birbirinden farklı olması ve birbirlerinin tutumlarını çocuğun yanında

eleştirmeleri anlamına da gelmektedir. İlk durumda çocuk ne yapacağını tam olarak kestiremez ve kaygılanır.

Yaşı büyüdükçe anne-babasını daha iyi tanıdığından onların ruh durumlarına göre davranmayı öğrenmeye başlar. İkinci durumda ise işine gelen (hoş gören, vurdum duymaz davranan) ebeveyne yönelir. Yaşı büyüdükçe kimi nasıl kullanacağını, kimden nasıl faydalanacağını ayırt etmeye ve ona uygun davranışlar geliştirmeye başlar. Bazen de anne-baba, çocuklar arasında ayrımcılık, tutarsızlıklar yapar ki, bu durum genelde tutarsızlığa maruz kalan çocukta kardeş rekabetinin gelişmesine, stresli, gergin, sinirli ve agresif tavırlar

sergilemesine zemin hazırlar. Örneğin, ülkemizde erkek çocuklar konusunda daha ayrımcı davranıldığı görülmektedir. Sen erkeksin, bırak ablan yapsın, erkek dediğinin masa hazırladığı

nerede görülmüş otur sen ablan yapsın; gibi söylemlerle çocuklar arasında ciddi kızgınlık duyguları oluşmasına sebep olunur.

Bazen de anne babalar tüm çocuklarını eşit düzeyde sevdiklerini iddia ederler fakat bazılarını kayırdıklarını fark etmezler. Bu durumsa kardeşler arasında kıskançlık ve kin oluşmasına neden olur. Kimi anne babalar da disiplin konusunda çocuklarına farklı davranır, kimi günah

keçisidir, kimi ne yapsa hoş görülür. Bu durum özellikle çocuk sıralamasında kendini belli eder, en büyük çocuklara daha kuralcı yaklaşılırken, en küçüklere daha hoş görülü yaklaşıldığı sık karşılaşılan durumlardandır.

Tutarsız tutuma maruz kalan çocukların doğru ve yanlışı ayırt etmekte zorluk çektikleri, nerede nasıl davranması gerektiği konusunda kararsızlık yaşadıkları, bocaladıkları görülür.

Çocuk için amaç, doğru davranmaktan çok, cezadan kurtulmak, acıdan kaçmaktır ki, ceza almayacağı zamanları doğru tespit etmeye anne babasının nabzını yoklamaya ona uygun davranmaya çalışır. Bu belirsizlik çocuğu tetikte ve gergin tutacağından sinirli, isyankâr, asi

davranışlara itebileceği gibi paçasını kurtarmak için her duruma uyumlanan, ürkek davranışlara da itebilir. Jöle gibi bulunduğu kabın şeklini alır. Hangi davranış şekillerini seçerse seçsin dengeli kişilik geliştirmesi kolay olmayacaktır.

Demokratik Anne-Baba Tutumu

Demokratik tutuma sahip anne-baba, öncelikle birbirlerine karşı saygı, sevgi ve hoşgörüyle yaklaşan, huzurlu bir aile ortamı oluşturmak için üzerlerine düşen sorumlulukları alan çocuğuna da aynı saygı, sevgiyle ve şefkatle yaklaşan kişilerdir. Çocuk aile içinde kabul görür, bir bireyidir ve evdeki yeri bellidir.

Demokratik tutuma sahip eşler hem birbirlerine hem de çocuğuna açık ve net yaklaşır, imalar, suçlamalardan uzak dururlar. Eleştiriler kişiliğe değil, davranışa yöneliktir ve çocuktan beklentiler yaşıyla orantılıdır. Çocuk yaşına uygun sorumlulukları konusunda bilgilendirilir ve ona sorumluluk verilir. Karşılaşılan sorunlar birlikte çözüm aranarak çözülmeye çalışılır. Çocuk kendi duygu ve düşüncelerini paylaşması için yüreklendirilir, ona model olunur. Ailenin bir ferdi olduğu için aile içinde alınan kararlarda çocuğa da danışılır. Anne-baba çocuğuna yol göstermeye çalışır, onun adına karar almaz, seçim özgürlüğünü çocuğuna bırakır. Böylece çocuk davranışlarının sorumluluğunu üstlenmeye başlar. Burada şöyle bir noktaya işaret etmek yararlı olabilir. Çocuklar belli bir yaşa kadar ne yiyeceğine, ne zaman uyuyacağına, hangi televizyon programlarını seyredeceğine, ne zaman banyo yapacağına karar veremezler. Bu dönem boyunca anne-baba, çocuk için kararları kendi almalı, onun keyfiyetine bırakılırsa olmaz.

Demokratik tutumla büyüyen çocuk olumlu benlik ve öteki imajı geliştirir. Özsaygısı yüksek, başkalarına saygılı davranan, fikirlerini rahatlıkla ifade eden, düşünen, araştıran, sorgulayan, özgüveni yeterli, insanlarla iyi ilişkiler kurup sürdürebilen, duygusal ve sosyal açıdan dengeli ve mutlu bir kişi olur.

Esra ÜLÇETİN